Tjisse Stelpstra| Het energiesysteem
In Drenthe is energie een keuze van het hoofd én het hart.
“Hoe dichterbij het komt, hoe ingewikkelder het wordt.”
“Iedereen zegt dat we de wereld moeten verbeteren, maar zodra we aan de gang gaan, gaat men relativeren. Blijkbaar is verandering altijd moeilijk, zelfs voor politici.” Als gedeputeerde van de provincie Drenthe, met in zijn portefeuille onder andere de Regionale Energiestrategie (RES), zit Tjisse Stelpstra aan tafel met gemeenten, provincies, waterschappen en de netbeheerder.
De provincie Drenthe bestrijkt ook de RES-regio Drenthe: een regio met twaalf gemeenten, één provincie en vier waterschappen. Drenthe kent een verleden van forse maatschappelijke weerstand tegen het plaatsen van windturbines. De concept-RES van de RES-regio Drenthe laat dan ook zien dat zonne-energie de voorkeur heeft. “We hebben een grote opgave voor windenergie die top-down is neergelegd. Je ziet hier de reactie: ‘Dat willen we niet meer. Dus geen wind, dan maar zon’. Dat is door de emotie ingewikkeld geworden,” vertelt Tjisse.
“Als overheid heb je de belangrijke taak om het algemeen belang te dienen. Daarvoor moet je beslissingen durven nemen. Maar je moet het ook uit kunnen leggen.”
Drenthe is niet de enige. Veel van de concept-RES’en laten zien dat er meer animo is voor zonne-energie dan voor nieuwe windturbines. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving in hun tussentijdse analyse van de (voorlopige) concept-RES’en afgelopen oktober. Deze keuze lijkt verband te houden met de weerstand tegen windturbines onder veel inwoners. Zonnepanelen kunnen doorgaans op meer draagvlak rekenen. Zeker als die op daken worden geplaatst, vallen ze nauwelijks op en hebben ze weinig invloed op het landschap.
Tegelijkertijd pleiten de netbeheerders voor een evenwichtige verdeling tussen zonne- en windenergie. Windenergie wekt namelijk meer energie op dan zonne-energie. Als je voor veel zon kiest, moet er dus ook meer infrastructuur aangelegd worden voor dezelfde hoeveelheid energie. Kan het elektriciteitsnet straks wel zoveel zonne-energie aan? En is het grotere draagvlak blijvend als de hogere kosten door ons allemaal moeten worden opgebracht? “Dat is het dilemma,” zegt ook Tjisse. “Hoe houden we Drenthe mooi en leveren we toch een bijdrage?”
Podcast Tjisse Stelpstra
Video Tjisse Stelpstra
Die afweging maken de regio’s in de RES: past duurzame opwek in de ruimte en op het energienet? Is het acceptabel voor inwoners? Overheid, netbeheerders, markt en samenleving zoeken samen naar de gulden middenweg.
Met de RES 1.0 voor de deur is de RES-regio Drenthe druk bezig met het maken van deze afwegingen. Hoe ga je daar als bestuurder mee om? Weegt elk belang even zwaar en hoe kom je samen verder?
“Als je naar de ruimtelijke inpassing gaat kijken, dan zou het wel eens kunnen dat een paar windmolens veel minder impact hebben dan een paar hele grote zonnevelden,” stelt Tjisse. “Je kunt niet ieder individueel belang dienen, daar moet je boven uitstijgen. Maar probeer wel tot een soort acceptatie te komen. Iedereen wil van fossiele energie af maar langzamerhand wil niemand meer wind of zonne-energie. Dat is blazen en meel in de mond houden.”
“We doen het met elkaar, maar we pakken ook door. Het is samen doorpakken.”
Luister het verhaal van Tjisse in de podcast.
Meer weten?
Bekijk dan de verschillende kennisproducten over de aansluiting van duurzame energie op het energiesysteem en maatschappelijk draagvlak.
Lees hier het werkblad van het Nationaal Programma RES met tips voor het meenemen van systeemefficiëntie in de RES.
Dit is een uitgave van
Het Nationaal Programma RES
Het Nationaal Programma RES ondersteunt de regio’s bij het maken van de RES’en door kennis te ontwikkelen en delen, procesondersteuning te bieden en een lerende community te faciliteren. Binnen het Nationaal Programma werken Unie van Waterschappen, IPO, VNG en het Rijk samen. Bezoek voor vragen de contactpagina van NPRES.