Daan Schut | Het energiesysteem

“Het halen van de klimaatdoelstellingen voor 2030

“Op basis van de concept-RES’en die er nu liggen, zullen we 60% van onze netten moeten versterken.”

vraagt enorme investeringen in het energiesysteem.”

Daan Schut is Chief Transition Officer bij Alliander, het netwerkbedrijf waar netbeheerder Liander onder valt. Ook is hij namens de brancheorganisatie Netbeheer Nederland lid van het Opdrachtgevend Beraad van het Nationaal Programma RES. Volgens Daan is het ontwerp van de toekomstige energienetten een enorme uitdaging door de energietransitie waar we nu middenin zitten. “Het laat zien hoe belangrijk een goede afweging van belangen is.”

Omdat we in Nederland van fossiele energie overstappen op duurzame energie moeten ook het gas- en elektriciteitsnetwerk veranderen. Dat brengt enorm veel werk met zich mee. Zo moet de capaciteit van het elektriciteitsnet verdubbeld worden.

“Het huidige net hebben we in veertig jaar aangelegd. Dezelfde hoeveelheid werk moeten we nu in de komende tien jaar verzetten. Van centrale energieproductie in een handvol grote elektriciteitscentrales, stappen we over op duizenden windmolens en zonneparken verspreid door het land”, legt Daan uit. “We hebben in Nederland één van de meest betrouwbare elektriciteitsnetten van de wereld, maar het is niet ontworpen voor het decentraal opwekken van energie. Dat betekent een forse investering in de energienetten. Niet alleen zijn innovatieve oplossingen nodig om de bestaande netten zo goed mogelijk te benutten, de netten zullen ook uitgebreid moeten worden. Uiteindelijk betalen we allemaal samen die kabels,” benadrukt Daan. “Het is goed om te beseffen dat die infrastructuur er niet zo maar ligt. Het kost veel tijd om te bouwen. Om 2030 te halen hadden we eigenlijk eergisteren al moeten beginnen.”

“Het energiesysteem wat top-down was, gaan we helemaal omdraaien. Dat betekent dat we fors moeten investeren om de netten te versterken.”

Dertig regio’s maken plannen voor het opwekken van duurzame energie: een Regionale Energiestrategie (RES). De netbeheerders voeren met deze regio’s het gesprek over het waarborgen van een efficiënt, doelmatig en betaalbaar energiesysteem. “Als netbeheerders hebben we een goed beeld van de mogelijkheden van het lokale energienet. Wij geven daarom niet alleen inzicht in waar het net makkelijk en moeilijk uitgebreid kan worden, maar doen ook een voorstel hoe het energiesysteem zo optimaal mogelijk kan worden, waarbij we de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk houden.”

Volgens Daan zijn drie dingen cruciaal om de energievoorziening haalbaar en betaalbaar te houden: integrale plannen, goede samenwerking en ruimte voor innovaties. Om dat mogelijk te maken, is de concreetheid van de plannen van groot belang. “Hoe concreter de plannen, hoe gerichter wij tijdig kunnen beginnen met de aanleg van infrastructuur. Ook vragen we de regio’s om de energievraag- en aanbod dichter bij elkaar te brengen, om zo het transport van elektriciteit te minimaliseren.”

Uit veel van de concept-RES’en blijkt een voorkeur voor zonne-energie boven windenergie. Dat concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving in hun tussentijdse analyse van de (voorlopige) concept-RES’en afgelopen oktober. Om de kosten in toom te houden is echter een evenwichtige verhouding tussen zon- en windenergie van belang. “Dan gebruik je de installaties en kabels het meest efficiënt. Gewoon omdat het vaker waait dan dat de zon schijnt,” legt Daan uit. “Als je voor veel zon kiest, wat nu het geval is, moeten we drie keer zoveel infrastructuur aanleggen voor dezelfde hoeveelheid energie.”

Podcast Daan Schut

Video Daan Schut

“Als netbeheerders hebben we ongeveer 300.000 kilometer kabel liggen, 450 grote stations en 100.000 elektriciteitshuisjes in woonwijken. Als je 60% daarvan moet versterken, heb je het over heel veel. ”

De aansluiting op het net is één van de aspecten die regio’s moeten afwegen bij het maken van hun plannen. Regio’s houden daarnaast rekening met maatschappelijk draagvlak voor de plannen en inpassing van de plannen in het landschap. Daan: “We staan voor gezamenlijke opgave. Om keuzes te maken moet een ingewikkelde afweging tussen belangen gemaakt worden. Die complexe puzzel leggen we samen. Zo ontwerpen we een nieuwe, duurzame energievoorziening voor de toekomst. ”

Welke rol spelen de netbeheerders in de plannen voor duurzame energie? En hoe moet er rekening worden gehouden met de mogelijkheden van het elektriciteitsnet? Luister de podcast voor het verhaal van Daan.

Meer weten?

Bekijk dan de verschillende kennisproducten over duurzame energie en de aansluiting op het energienet.

Bekijk hier de animatie over de RES en het energienet.

Lees hier de factsheet van Netbeheer Nederland over de rol van systeemefficiëntie in de RES.

Lees hier het werkblad van het Nationaal Programma RES met tips voor het meenemen van systeemefficiëntie in de RES.

Lees hier het hoofdstuk systeemefficiëntie in de Handreiking RES 1.1.

Bekijk hier de expertsessie van NPRES met netbeheerders en ontwikkelaars over de uitvoering van de RES’en.

Kristel Lammers

Directeur Nationaal Programma RES

Kijk en luister hier het volgende interview

De RES gaat over mensen. Hele verschillende mensen, op zoek naar nieuwe manieren om invloed uit te oefenen.

Dit is een uitgave van

Het Nationaal Programma RES

Het Nationaal Programma RES ondersteunt de regio’s bij het maken van de RES’en door kennis te ontwikkelen en delen, procesondersteuning te bieden en een lerende community te faciliteren. Binnen het Nationaal Programma werken Unie van Waterschappen, IPO, VNG en het Rijk samen. Bezoek voor vragen de contactpagina van NPRES.

Colofon

Redactie | NPRES Ontwerp | Studio Duel Film en podcasts | KAAPS